Document Type : Original article
Authors
1 Scientific Board of Natural Resources and Agricaltural Education and Research Center of Yazd Province
2 Scientific Bord of Research Institute of Forests and Rangelands
3 B.SC of Natural Resources and Agricaltural Education and Research Center of Yazd Province
Abstract
Keywords
Article Title [فارسی]
Authors [فارسی]
مقدمه و هدف: آویشن گیاهی است بوتهای، دایمی و معطر که در بعضی از مناطق ایران به صورت خودرو رویش دارد. این تحقیق به منظور تعیین و معرفی اکسشنهای برتر آویشن قره باغی(Thymus fedtschenkoi) کشت شده از لحاظ کمیت و کیفیت اسانس اجرا شد. روش تحقیق: این تحقیق در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد با مختصات طول جغرافیایی 49 31 ، 53 شمالی و عرض 54 15 27 شرقی به ارتفاع 1209 متر از سطح دریا در منطقه گردفرامرز شهر شاهدیه یزد به اجرا در آمد. بذور 5 اکسشن آویشن قره باغی جمع آوری شده از استانهای آذربایجان غربی، سمنان و زنجان در سال 1389 در جیفیپات کشت گردید. در سال دوم از سرشاخههای گیاه هنگام 50 درصد گلدهی برداشت شده و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانسگیری انجام شد. پس از تعیین راندمان اسانس نسبت به وزن خشک، بوسیله کروماتوگرافی گازی و کرومانوگرافی گازی متصل به طیف سنجی جرمی تجزیه و شناسایی اسانسها صورت گرفت. نتایج و بحث: از نظر بازده اسانس بیشترین درصد اسانس در زمان گلدهی گیاه مربوط به اکسشنTF3 با منشاء استان سمنان (2/4%) و کمترین میزان آن مربوط به اکسشن TF5 با منشاء استان آذربایجانغربی (8/0%) بود. بیشترین میزان تولید اسانس در هکتار مریوط به اکسشنTF3 با (kg/ha8/32) و کمترین میزان به اکسشنTF5 با kg/ha)3) تعلق داشت. حداکثر میزان ترکیبات عمده اسانس تیمول، پارا-سیمن، کارواکرول، بورنئول، ترپینئول، گاما-ترپینن، 1و8 سینئول، ای- کاریوفیلن و لینالول به ترتیب مربوط به اکسشنهای TF1(1/70%)، TF5(2/20%)، TF4(1/18%)، )TF44/10%)، TF3(5/4%)، TF5(1/4%)، )TF46/3%)، TF33/3%)، TF5 (1/3%) بود. با در نظر گرفتن بازده اسانس، میزان تولید و ترکیب متشکله اسانس اکسشن TF3با منشاء استان آذربایجان غربی با 2/4 درصد اسانس و میزان تولید 8/32 کیلوگرم اسانس در هر هکتار و 33/66 درصد تیمول به عنوان اکسشن برتر در بین اکسشنهای کشت شده معرفی میگردد. توصیه کاربردی/ صنعتی: با توجه به اینکه اکسشن TF3 دارای عملکرد، بازده اسانس و درصد تیمول بالا میباشد جهت کشت و ترویج در مناطق آب و هوایی مشابه توصیه میگردد.
Keywords [فارسی]